นิทานจากบ้านสบเมย : แห่งลุ่มน้ำสาละวิน

นานมาแล้ว มีเจ้าเมืององค์หนึ่งจะตึกแค (กั้นน้ำ) จับปลาตัวใหญ่ในแม่น้ำ สาละวินให้ลูกที่อยากกินปลา ปลาตัวนี้ใหญ่มาก ส่วนหัวของปลาอยู่โจโหละกุย ในเขตสาละวินตอนกลาง ตัวยาวลงไปส่วนหางอยู่ถึงแจแปนทีลอซู (น้ำตกใหญ่ในเขตพม่าก่อน สาละวินไหลงสู่อ่าวเมาะตะมะ) แต่หากน้ำมันจากปลาตัวนี้หลั่งลงพื้น แผ่นดินจะลุกเป็นไฟ และชาวบ้านก็กังวลว่าน้ำจะท่วมบ้านแล้ว จะหนีไปไหน มารชื่อมะกอลีจึงมาขัดขวางการตึกแค โดยครั้งแรกไปบอกท่านเจ้าเมือง

“ลูกเราตาย ช่วยไปทำศพให้หน่อยเถิด” มารว่า

เจ้าเมืองที่กำลังจะกั้นน้ำสาละวินอยู่ก็ตอบมา “ลูกตายไปก็มีลูกใหม่ได้” ไม่สนใจเจ้ามารมะกอลี

ต่อมาเจ้ามารก็กลับมาใหม่บอกไป “เมียเราตาย ช่วยไปทำศพให้หน่อยเถิด”

เจ้าเมืองตอบกลับมา “เมียตายก็หาเมียใหม่ได้” พลางกั้นน้ำต่อไป

ในครั้งที่สามเจ้ามารมะกอลีมาบอกเจ้าเมืองว่า “แม่เราตาย ช่วยไปทำศพให้หน่อยเถิด”

เจ้าเมืองไม่รู้จะตอบไปอย่างไร จึงต้องเลิกกั้นน้ำ ตามเจ้ามะกอลีกลับไปยังเมือง แต่ก็พบว่าทุกคนยังอยู่ครบ เจ้าเมืองจึงไม่ได้กั้นน้ำสาละวิน และชาวบ้านก็ได้อยู่กันอย่างปรกติสุขเรื่อยมา